Việc Chính phủ chỉ đạo thoái vốn 12 tổng công ty của Nhà nước đang được nhiều người dân rất quan tâm. Đây là chủ trương tích cực nhằm đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu nền kinh tế, tạo nguồn lực để phát triển kinh tế. Tuy nhiên, cách thoái vốn, lộ trình thoái vốn và việc sử dụng nguồn vốn này như thế nào để hiệu quả đang có nhiều ý kiến khác nhau.

Thoái vốn DNNN là chủ trương tích cực nhằm đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu nền kinh tế (ảnh minh họa: KT)

Theo nhiều chuyên gia kinh tế thì việc thoái vốn tại các doanh nghiệp Nhà nước đáng lẽ phải được làm từ lâu, bởi việc thoái vốn sẽ tạo thêm nguồn lực để phát triển kinh tế - xã hội, làm cho thị trường minh bạch và cạnh tranh tốt hơn.

TS. Trần Văn Thuận, Trưởng Khoa Thuế-Hải quan, Trường Đại học Tài chính - Marketing cho rằng: “Chúng ta thoái vốn theo lộ trình như thế nào, thoái 1 lần hay nhiều lần, giá cả như thế nào, tạo điều kiện cho doanh nghiệp điều hành tốt hơn. Thoái vốn chúng ta thu về 7 tỷ USD, chúng ta sử dụng vốn này trả nợ công hay đầu tư, đó là bài toán mà Chính phủ cần cân nhắc”.

Chủ trương thoái vốn các doanh nghiệp Nhà nước đã nhận được sự đồng thuận cao. Nhưng điều mà nhiều người quan tâm đó là cách thoái vốn như thế nào cho hiệu quả. Đồng thời, sau khi thoái vốn, doanh nghiệp làm thế nào để giữ được các thương hiệu lớn của Việt Nam như Vinamilk, Sabeco… Mặt khác, khi thoái vốn, các doanh nghiệp định giá thương hiệu như thế nào cho đúng, tránh gây thất thoát cho nhà nước, tránh lợi ích nhóm và không để các nhà đầu tư chiến lược trục lợi.

Theo các chuyên gia kinh tế, việc thoái vốn phải công khai, minh bạch, các doanh nghiệp phải niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán. Khi bán cổ phần, các doanh nghiệp phải đấu giá cạnh tranh. Một số chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, tiến trình thoái vốn Nhà nước nên chọn những doanh nghiệp yếu kém thoái vốn trước, còn các doanh nghiệp đang làm ăn có hiệu quả thì từng bước thoái vốn sau. Với những doanh nghiệp đang “ăn nên làm ra” thì thoái vốn từng phần và chọn thời điểm thích hợp nhất để thoái vốn, chứ không nên thoái vốn ào ạt, không để mình tự phá giá.

PGS. Trần Hoàng Ngân, Giám đốc Học viện Cán bộ Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng: “Chúng ta đẩy nhanh thoái vốn bán những doanh nghiệp kém cỏi. Chúng ta chấp nhận cắt lỗ, bán đứt. Còn những doanh nghiệp làm ăn hiệu quả thì thận trọng cân nhắc bán lúc nào, giá bao nhiêu, nếu mình không khéo nó đang sinh lời mà bán ào ạt ra thị trường rồi lấy tiền đầu tư lĩnh vực khác không hiệu quả bằng hiện tại thì đó là sai lầm”.

Còn theo TS. Trần Du Lịch, Đoàn Đại biểu Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh, Nhà nước không làm thay cho thị trường, không làm những việc mà doanh nghiệp, các thành phần kinh tế khác làm tốt hơn. Nhà nước dùng nguồn lực của mình để kiến tạo, đầu tư vào kết cấu hạ tầng, vào những lĩnh vực cần thiết cho nền kinh tế nhưng không hấp dẫn tư nhân. Cho nên, Nhà nước cần thoái vốn ở những lĩnh vực không cần thiết để sử dụng vốn vào lĩnh vực khác cần và hiệu quả hơn. Đó là các lĩnh vực công nghệ cao, mở đường cho phát triển nền kinh tế.

Đồng thời, Nhà nước nên đầu tư vào lĩnh vực công cộng, dịch vụ công ích, vệ sinh, môi trường, điện, cấp nước, y tế, giáo dục… phục vụ cho sự phát triển cộng đồng xã hội. Nhà nước nên dùng nguồn vốn này để giảm bớt vay nợ; vốn nên đầu tư cho các bệnh viện lớn đang quá tải, làm cơ sở hạ tầng... Toàn bộ nguồn vốn này không nhập vào ngân sách Nhà nước để chi tiêu, nếu chi tiêu như hiện nay vài năm là hết. Đơn vị quản lý nguồn vốn nên có kế hoạch sử dụng nguồn vốn này cụ thể và trình ra Quốc hội; đồng thời, việc phân bổ nguồn vốn cần minh bạch để tránh tình trạng xin, cho làm lãng phí nguồn vốn.

Theo TS. Trần Du Lịch, dùng vốn thoái được để làm vốn "mồi" kêu gọi tư nhân đầu tư vào hạ tầng như cảng, đường sá, hệ thống giao thông… Nguồn vốn này, phụ vào tư nhân với hình thức công tư đối tác, có nghĩa là nguồn vốn đó làm "mồi" để thu hút nguồn vốn xã hội sẽ rất hiệu quả”.

Nếu việc thoái vốn 12 tổng công ty Nhà nước được thực hiện một cách hợp lý, lộ trình phù hợp và hiệu quả sẽ góp phần đẩy nhanh tiến trình tái cấu trúc nền kinh tế. Nó sẽ tạo ra môi trường cho các doanh nghiệp cạnh tranh lành mạnh hơn và tạo nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội.